Oorsprong

Maatschappij tot Nut van 't Algemeen

Fonds 1818 is een jong vermogensfonds met oude wortels. De basis werd gelegd op 16 november 1784. Op die dag richtte predikant Jan Nieuwenhuyzen samen met enkele geestverwanten de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen op. De denkbeelden die de initiatiefnemers voor ogen stonden waren in het kort: algemeen volksonderwijs, opleiding tot democratisch staatsburger en opvoeding in een algemeen christelijke geest van verdraagzaamheid en liefde voor het vaderland.

Overal in het land ontstonden plaatselijke afdelingen van het Nut, ook in Den Haag. Het Nut stichtte lagere scholen en kweekscholen, gaf boeken voor het onderwijs uit, organiseerde cursussen algemene ontwikkeling voor volwassenen én richtte spaarbanken op. 

Haagse Nutsspaarbank

De Haagse Nutsspaarbank werd in 1818 opgericht als instelling zonder winstoogmerk. De spaarbank maakte sparen voor ‘de gewone burger’ mogelijk. In de Haagse regio heeft de bank een belangrijke rol gespeeld op het gebied van onder andere woningfinanciering en stadsvernieuwing. Die conclusie trok het Haagse Gemeentearchief na negentig meter archiefstukken van de bank te hebben geordend, beschreven en geïnventariseerd. 

Door de bijna twee eeuwen heen breidde de Nutsspaarbank haar werkgebied steeds meer uit. Daardoor werd het uiteindelijk een zakelijke organisatie. Door de fusie met de VSB Bank in 1992 verdween de gedachte van de bank als maatschappelijke instelling. Maar niet volledig. Het eigendom van de Nutsspaarbank, de gebouwen en het geld, was namelijk in handen van een stichting. Dankzij de verkoop van de bank kreeg deze stichting een waardevol aandelenpakket in handen.

Oprichting Fonds 1818

De stichting werd tijdens de fusie omgedoopt tot Stichting VSB Fonds Den Haag en Omstreken. Dit fonds besloot met het geld van de aandelen maatschappelijke projecten te steunen. Op 18 oktober 2001 kreeg de stichting een nieuwe naam: Stichting Fonds 1818 tot nut van het algemeen. Met haar nieuwe naam wilde het fonds haar historische achtergrond benadrukken, maar tegelijk onderstrepen dat het een zelfstandige organisatie is. Los van de VSB Bank.

Per 1 januari 2019 ging het voormalig (VSB) Fonds Westland op in Fonds 1818. (VSB) Fonds Westland had haar oorsprong in de spaarbanken Monster en ’s-Gravenzande, banken die respectievelijk in 1880 en 1906 zijn opgericht. De regio van Fonds 1818 werd hierdoor uitgebreid met de gemeente Westland.  

Het Nutshuis

Het Nutshuis vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de Haagse Nutsspaarbank. Het monumentale pand aan de Riviervismarkt deed van 1921 tot 1992 dienst als het hoofdkantoor van de bank. Fonds 1818 is eigenaar van het pand dat sinds 2004 in gebruik is als bedrijfsverzamelgebouw. De zalen van Het Nutshuis zijn te huur voor diverse activiteiten, van kleine vergaderingen tot grootse bruiloften. De bloeiende Nutstuin is vrij toegankelijk. Zowel op zonnige als schaduwrijke plekken staan banken om even bij te komen van het drukke stadsleven. Op de website van Het Nutshuis lees je hier meer over.

Op 17 december 2021 was het precies 100 jaar geleden dat het hoofdkantoor van de Nutsspaarbank – het huidige Nutshuis - de deuren opende. Lees hier meer over dit bijzondere gebouw.

Twee eeuwen aan bijzondere verhalen

De rijke geschiedenis van de Nutsspaarbank en Fonds 1818 zit vol mooie herinneringen, spannende krantenkoppen, grappige anekdotes en interessante achtergrondinformatie. Veel van die verhalen vind je terug op de website 200 jaar Nutsspaarbank & Fonds 1818, die speciaal werd gemaakt ter ere van het jubileum in 2018.