Drie miljoen kilo
Het Circulair Warenhuis maakt onderdeel uit van Kringloopbedrijf Het Warenhuis. Zoals elke kringloop in Nederland werd het Leidse bedrijf het afgelopen jaar bedolven onder de afgedankte spullen. “De toestroom is altijd al groot, maar in coronatijd gingen wel heel veel mensen hun huis opruimen”, vertelt directeur Rutger Bos. “We hebben vorig jaar iets meer dan 3 miljoen kilo aan spullen ontvangen. Veel van de binnengebrachte producten kunnen we verkopen in onze twee kringloopwinkels, maar een groot deel is om verschillende redenen onverkoopbaar. Normaal worden onverkoopbare spullen alsnog afgevoerd als afval. Ons Circulair Warenhuis brengt hier verandering in. Wij benutten de waarde van deze reststromen en maken hiervan onze eigen producten.”
Kringloopbedrijf meets designwereld
‘Recycling’ en ‘upcycling’ zijn natuurlijk geen nieuwe termen. Tal van milieubewuste bedrijven en organisaties richten zich op het hergebruiken van producten en materialen om zo de milieu-impact te verkleinen. Het Circulair Warenhuis onderscheidt zich op meerdere gebieden van een aantal van deze organisaties. Allereerst door te werken met een viertal gerenommeerde ontwerpers – Jurgen Bey, Nienke Hoogvliet, Max Lipsey en Fraser McPhee – die thuis zijn in specifieke materialen waarvoor zij productontwerpen kunnen maken die uniek én oogstrelend zijn.
Rutger: “Vanzelfsprekend is het voor ons heel belangrijk dat de producten gemaakt worden van de materialen die we hier het meest weggooien. Dat is in de eerste plaats hout, maar de ontwerpers buigen zich ook over spaanplaat, textiel, glas en keramiek. Verder staat voor ons voorop dat het product gemaakt moet kunnen worden door de mensen die hier werken”. Deze laatste voorwaarde sluit naadloos aan bij de doelstelling van Fonds 1818 om mensen vooruit te helpen in de samenleving. Als zogenoemd leerwerkbedrijf biedt het Circulair Warenhuis alle ruimte aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Stapsgewijs klaarstomen voor vast werk
“Voor ons is het heel belangrijk dat de mensen die hier komen werken, deelnemers noemen we hen, zich op hun gemak voelen, niet op hun tenen moeten lopen maar wél voldoende uitgedaagd en gestimuleerd worden”, vertelt Rutger. Om dit te bereiken ontwikkelen Rutger en zijn team leertrajecten die aansluiten bij de verschillende materiaalsoorten en producten. De deelnemers starten bij het makkelijkste onderdeel van het productieproces en doorlopen van daaruit de verschillende stappen.
Op dit moment is het traject voor de houtwerkplaats het verst ontwikkeld: van het sorteren, via het loswrikken en verzagen naar het maken van de vaste panelen en het in elkaar zetten van de nieuwe tafels en banken. Maar ook voor keramiek en glas liggen er al mooie plannen van de ontwerpers op tafel waar de deelnemers mee aan de slag kunnen. Rutger: “We willen kopjes zandstralen en nieuwe setjes samenstellen, tarrazzobladen maken van keramiek dat we eerst zelf vergruizen én glazen graveren, zowel met de hand als met een zandstraalmachine. De ontwerpers hebben bij alle producten heldere instructies voor de deelnemers gemaakt”.
Het Circulair Warenhuis onderhoudt nauwe contacten met DZB Leiden, het reïntegratiebedrijf van de gemeente Leiden, dus de koppelingen zijn snel gemaakt. “Volgens het meest ideale scenario kunnen de deelnemers na zes maanden doorstromen naar een betaalde baan buiten het Circulair Warenhuis, bijvoorbeeld bij een aannemer of bouwbedrijf.”
Winkel en galerie
Waar komen al die pronkstukken van het Circulair Warenhuis terecht? Rutger: “Een deel ervan maken we in opdracht. Zo hebben onze deelnemers al prachtige houten tafels gemaakt voor de bibliotheek en banken voor museum De Lakenhal. Maar we hebben ook een eigen winkel, een conceptstore, waar we de producten verkopen. Én we hebben een galerie.”
Naast de producten van het Circulair Warenhuis en ander werk van de vier ontwerpers, toont de expositie objecten uit Leidse musea die laten zien dat hergebruik van alle tijden en culturen is. Van zeventiende-eeuwse stoplappen uit De Lakenhal tot Japans aardewerk uit Museum Volkenkunde. Rutger: “Op deze manier proberen we iedereen bewust te maken van de waarde van hergebruik. De conceptstore en expositie zijn voor iedereen open – nou ja, nu dan even niet helaas, vanwege de lockdown.”
Tussenstop op weg naar de milieustraat
Lockdown of niet, met het sorteren van de spullen gaan Rutger en zijn mensen onverminderd door. Zij kijken daarbij graag verder dan wat er op hun eigen kringloopwinkels afkomt. Rutger: “Binnenkort gaan we testen hoe we meer kunnen samenwerken met de milieustraat. Alle mensen die hun grofvuil komen inleveren, laten we eerst over ons terrein rijden. We kijken of we bruikbare restmaterialen uit de auto’s kunnen vissen, zoals die ene mooie eikenhouten plaat die anders in de afvalcontainer zou belanden. De milieustraat zit hiernaast, dus niemand hoeft ervoor om te rijden.”
Circulair Warenhuis in the picture
Houd de website en social kanalen van het Circulair Warenhuis in de gaten! Hierop verschijnt vanaf februari in delen een uitgebreide reportage over dit ambitieuze initiatief, met verhalen van de ontwerpers en een kijkje in de werkplaatsen.
Help je met jouw project ook mensen vooruit in de samenleving? Wellicht kan Fonds 1818 jou dan ook helpen met een donatie! Kijk op onze aanvraagpagina voor de procedure en voorwaarden.
Project van de maand
Elke maand richten we onze schijnwerpers op een gesteund project dat de aandacht verdient. In een artikel of video kun je lezen of zien wat het project zo bijzonder maakt en welke bevlogen mensen zich hiervoor inzetten.
Wij werken met negen aandachtsgebieden. Dit project valt onder:
